Hôm nay rảnh việc, đi nhà sách Trung Chánh, đúng lúc họ đang chuẩn bị cho đầu năm học mới, tranh thủ tìm sách kỹ thuật thì không thấy cuốn nào mới, đảo qua quầy sách "biên khảo, nghệ thuật sống . . ., thì thấy một số sách của nhà học giả Nguyễn Duy Cần (hiệu Thu Giang 1907-1998), trong đó có cuốn "Tôi tự học" (1960) đã làm tôi bị cuốn hút ngay, nhân đây xin phép hương hồn người học giả quá cố, trích một ít ở đầu chương một:Như thế nào là "người có học "?
Có kẻ học đậu năm ba bằng, có người đậu cử nhân, tiến sĩ...thế mà cũng còn bị người ta mắng cho là đồ "vô học ". Như thế thì "người có học" là người như thế nào? Chắc chắn, nó phải có một định nghĩa rõ ràng, nhưng thường được hiểu ngầm hơn là nói trắng ra.
Tôi có quen nhiều bạn đậu kĩ sư điện, thế mà trong nhà có máy điện nào hư, phải đi tìm những anh thợ máy điện đến sửa. Nếu ta bảo họ giảng nghĩa về điện học, thì phải biết, họ sẽ làm cho ta điếc óc...Tôi có biết nhiều ông giáo sư ở trường sư phạm ra, thế mà trong khi dạy học, họ không biết áp dụng một nguyên tắc sư phạm nào cả; học trò vẫn than phiền là giờ dạy của họ buồn ngủ muốn chết, không hiểu được gì cả...Rồi họ bảo: "Học trò mà học dở, không phải lỗi tại thầy"...Tôi cũng có thấy vài ông đậu bằng tiến sĩ hay thạc sĩ triết học, thế mà cách ăn ở với đời dại như một người ngu, không hiểu chút gì về tâm lí của con người cả.
Ai ai, nếu để ý quan sát, cũng sẽ nhận thấy như tôi...Sự tình ấy không phải lỗi hoàn toàn nơi những người ấy, mà tôi sẽ bàn đến một nơi khác. Tôi chỉ muốn nói, những người có những cấp bằng trên đây, họ có hơn gì kẻ vô học không? Nếu có hơn là họ hơn về lí thuyết nhưng về phần thực tế...họ đâu có hơn gì một con "Vẹt ". Nói cho đúng hơn, họ chỉ có "học" mà không có "hành". Học là để biết. Biết, mà không thực hành được, cũng chưa gọi là "biết ". Tri và hành cần phải hợp nhất mới được gọi là người "có học thức ".
. . . . . . .
Sách viết trước đây hơn 50 năm, mà sao thấy mọi việc học giả đưa ra y như ngày nay vậy!
No comments:
Post a Comment